Om een goed autocontrolesysteem te hebben, is het noodzakelijk dat u de goede hygiënepraktijken toepast (GHP (PDF) (in het Engels Good Hygiene Practices - GHP). Hierna vindt u bijkomende informatie met betrekking tot de goede hygiënepraktijken. Opgelet: deze informatie volstaat niet om uw autocontrolesysteem in te stellen. In de gidsen wordt volledige informatie hieromtrent verschaft.
Persoonlijke hygiëne
Persoonlijke hygiëne vormt de basis van de hygiëne en is een van de fundamentele elementen van de voedselveiligheid. Een goede algemene persoonlijke hygiëne en een onberispelijke handhygiëne in het bijzonder kunnen het besmettingsrisico van levensmiddelen maximaal beperken. Daarom is het belangrijk dat elke werknemer in de voedingssector op de hoogte is van de basisregels voor een goede persoonlijke hygiëne en ze strikt naleeft!
- Brochure "Persoonlijke hygiëne in bedrijven in de voedselketen"
Voorzieningen, Inrichting van lokalen & Uitrusting
Aangepaste voorzieningen voor het personeel, zoals een kleedruimte, een eetruimte en sanitaire voorzieningen zijn belangrijk om de persoonlijke hygiëne te garanderen en zodoende het risico op besmetting te verlagen.
De goede werking van een bedrijf begint met de controle van de onmiddellijke omgeving:
- De omgeving van de bedrijfsruimten goed onderhouden om elke besmetting te voorkomen.
- Toezicht op de algemene orde, op de hygiënische opslag van afval, op een goed waterafvoersysteem en op goed onderhouden gebouwen.
- Om correct en vooral hygiënisch te kunnen werken moeten de lokalen van het bedrijf voldoende groot zijn.
Er worden eveneens hoge eisen gesteld met betrekking tot de afwerking en de inrichting van de lokalen. Alles moet gemakkelijk en correct kunnen onderhouden, gereinigd en ontsmet worden. Zorg ervoor dat er geen ongedierte noch enige andere bron van besmetting kan binnenkomen.
De werkvlakken, toestellen en werkmateriaal zijn plaatsen in het bedrijfslokaal die het meest in contact komen met levensmiddelen. Daarom is de hygiëne van de uitrusting zeer belangrijk.
Reiniging & Ontsmetting
Een goed onderhouden inrichting is de beste garantie om ongedierte op afstand te houden, maar ook om micro-organismen, die vectoren zijn voor ziekte en bederf, te bestrijden. Orde en netheid zijn niet enkel gewenst voor de voedselveiligheid, maar zijn ook het visitekaartje van de inrichting.
Voor een efficiënte reiniging en ontsmetting zijn het geschikte materiaal en producten nodig, net zoals de naleving van de aangewezen methoden (actietijd en temperatuur).
Ontsmetting is niet altijd nodig, maar reiniging is noodzakelijk; hierna vindt u een gedetailleerde beschrijving voor iedere term:
Reiniging
De reiniging bestaat uit de verwijdering van residuen en vuil van organische of anorganische oorsprong (vb. vetten, bloed, roest, kalkaanslag, …). Op die manier is de behandelde oppervlakte zichtbaar schoon. Alleen reinigen is geen garantie van ontsmetting. Daarom is het soms nodig om te ontsmetten.
Ontsmetting
Ontsmetting maakt het mogelijk de organismen te bestrijden die schadelijk zijn voor de menselijke en dierlijke gezondheid door deze te doden of te verwijderen. Ontsmetting verhindert echter verdere contaminaties niet, daarom moet dit regelmatig worden uitgevoerd in gevoelige zones.
Voorbeeld: Een grondige reiniging gevolgd door ontsmetting is nodig in een inrichting voor de vervaardiging van zuivelproducten. Immers het aantal micro-organismen moet vanaf het begin maximaal beperkt worden (vb. bij het melken). Dit betekent het reinigen en ontsmetten van de tank met rauwe melk afkomstig van het melken, alsook van het materiaal dat in contact komt met deze melk bij de productie, van de rekken waarop de kaas wordt gerijpt, enz.
Volledige lijst van de toegelaten biociden (Deze lijst wordt elke week geüpdatet door de federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid).
Opgelet, ontsmetting is niet efficiënt zonder voorafgaande reiniging van het oppervlak dat men wil ontsmetten.
De autocontrolegidsen bevatten nuttige voorbeelden van registratieformulieren om een adequate toepassing te verzekeren van de voorschriften betreffende de levensmiddelenhygiëne, meer bepaald een reinigings- en ontsmettingsplan.
Water
Water wordt vaak gebruikt en voor verschillende doeleinden binnen een voedingsbedrijf: namelijk als ingrediënt, voor het produceren van ijsblokjes, onder de vorm van stoom, voor de reiniging van handen en materiaal.... Werk altijd met drinkwater wanneer water rechtstreeks of onrechtstreeks in contact kan komen met levensmiddelen!
U vindt omzendbrieven en de wettelijke basis met betrekking tot de kwaliteit van water in de voedingssector via de volgende link.
Afval
Afval is een schuilplaats en een perfect groeimilieu voor schimmels, micro-organismen en ongedierte. Afval mag nooit in contact komen met levensmiddelen om besmetting te voorkomen. Derhalve moeten alle soorten afval zo vlug mogelijk verwijderd worden.
Ongedierte
Ongedierte kan eveneens aan de basis liggen van gezondheidsrisico's:
- Kruipende en vliegende insecten vormen een bron van microbiologische contaminatie van de producten.
- Knaagdieren en huisdieren kunnen ook ziekten overdragen die gevaarlijk zijn voor de mens.
Het is dus belangrijk dat de nodige maatregelen worden getroffen om ongedierte in de hele inrichting te vermijden.
Opleiding
Alle personeelsleden die in de voedingssector werken, moeten zich bewust zijn van hun rol en verantwoordelijkheid op het vlak van de voedselveiligheid. Basiskennis over hygiëne en voedselveiligheid is nodig voor iedereen die voeding bereidt, opdient en verkoopt. Voorzie om deze reden een basisopleiding over GHP !
Nuttige links
- Wetgeving
Link naar de Europese en Belgische wetgeving, alsook naar de omzendbrieven over levensmiddelenhygiëne. -
Quick start-fiches
Deze fiches vormen een tool voor de B2C-sector, maar zijn in geen enkel geval een vervanging van de gids. In deze fiches worden de belangrijkste principes met betrekking tot voedselveiligheid op een praktische en zeer eenvoudige manier toegelicht.