Op vrijdag 3 juli stelt Herman Diricks, gedelegeerd bestuurder van het FAVV, het activiteitenverslag 2019 van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) voor. Daarin wordt de focus gelegd op de resultaten van de activiteiten in de voedselketen waarmee de consument rechtstreeks in contact komt.
Ter gelegenheid van de publicatie van zijn activiteitenverslag 2019, maakt gedelegeerd bestuurder Herman Diricks de balans op van een Voedselagentschap dat, naast dieren- en plantengezondheid, als belangrijke missie de bescherming van de consument heeft en hem op transparante wijze correct te informeren.
Het agentschap heeft zich in 2019 vooral ingezet om correcte en volledige informatie te verstrekken aan consumenten en producenten, met extra aandacht voor het juist etiketteren van levensmiddelen en een efficiënt systeem van productterugroepingen en waarschuwingen (zoals allergenen). 2019 bewijst dat het snelle optreden bij besmettingen van levensmiddelen en uitbraken van voedselvergiftiging zijn vruchten afwerpt. Daarnaast kreeg het FAVV ook te maken met enkele bijzondere dossiers zoals de Brexit en intensifieerde de strijd tegen food fraude dankzij de bijkomende middelen die verkregen werden voor de Nationale Opsporingseenheid (NOE). Een voedselveiligheidsbarometer 2019 toont ten slotte een positieve evolutie van de algemene toestand van de voedselveiligheid in België.
Kerncijfers uit het jaarverslag 2019
- Er is een lichte stijging in het aantal controlemissies: 106.552 (2018: 106.143), hiervan waren 86,6% controlemissies uitgevoerd met een checklist conform (2018: 85,6%)
- Er werden meer operatoren (bedrijven en andere organisaties actief in de voedselketen) gecontroleerd: 57.270 in vergelijking met 55.098 in 2018
- Er is een totaal van 68.684 monsternemingen, d.w.z. gemiddeld 300 monsternemingen per werkdag in België: 97,3% was conform (96,5% in 2018).
- Het FAVV behandelt elke werkdag 18 consumentenklachten. 9,3 van de 10 klachten worden binnen 30 dagen afgesloten en 4/10 klachten is gegrond en leidt tot het nemen van maatregelen.
- Het FAVV heeft in totaal 331 opleidingssessies georganiseerd voor kleine producenten waaraan 8.000 professionelen deelnamen. 2 op 3 van de opleidingen op maat werden op expliciete aanvraag van groepen operatoren gegeven.
- 707 onderzoeken naar food fraud werden ingesteld door de Nationale Opsporingseenheid (NOE) van het FAVV. 418 PV’s van overtreding werden uitgeschreven en 60 huiszoekingen werden, samen met de politie, uitgevoerd.
Etikettering – een goed geïnformeerde consument en producent
Een juiste en transparante etikettering is van belang voor zowel de consument als producent. Daarom voert het FAVV controles uit op de etikettering van levensmiddelen. In 2019 bleek 86,5% van de checklists “etikettering” conform, wat een verbetering van 7,5% betekent in vergelijking met 2018.
Het FAVV stelt vast dat er een algemene tendens bestaat bij voedingsbedrijven om E-nummers (dit zijn nummers die worden toegekend aan toegelaten additieve) te vermijden op het etiket. Dit noemt men een clean label. Er moet vermeden worden dat het etiket als gevolg hiervan foute informatie bevat of er additieven verborgen blijven. Het FAVV heeft deze problematiek aangekaart op Europees niveau. Er worden speciale acties rond ‘clean labelling’ voorzien.
Productterugroepingen – een efficiënt systeem voor een betere bescherming van de consument
Het systeem van terugroepacties werkt effectief en als gevolg daarvan wordt de bescherming van de consument versterkt. In Europa ligt de verantwoordelijkheid om de consument te informeren over een niet-conform product bij de bedrijven zelf. Ook dit jaar volgde het FAVV de bedrijven die een terugroeping moeten organiseren nabij op: het FAVV ziet erop toe dat de consument effectief wordt geïnformeerd en helpt, indien nodig, bij het opstellen van een persbericht. Het FAVV gaat ook ter plaatse na of de terugroeping is uitgevoerd.
Het FAVV verspreidt overigens de informatie over een productterugroeping via de eigen website en sociale media kanalen. In bepaalde gevallen zorgt het FAVV voor het opstellen en verspreiden van het persbericht om te garanderen dat de consument snel wordt geïnformeerd. 83% van de terugroepingen van producten zijn gecommuniceerd door bedrijven (fabrikant, groothandelaar, distributeur, ...).
Na een stijging in 2018 is het aantal productterugroepingen stabiel gebleven in 2019, we kunnen zelfs spreken van een lichte daling. In 2019 werden 153 productterugroepingen gepubliceerd op de website van het Agentschap.
Daarnaast zijn er ook productwaarschuwingen, bijvoorbeeld wanneer een allergeen niet vermeld is op het etiket of een foute vervaldatum is aangegeven. In 2019 werden 86 waarschuwingen gepubliceerd.
Collectieve voedselvergiftiging – efficiënt handelen over de grenzen heen
We spreken van een collectieve voedseltoxi-infectie (CVTI) wanneer onder dezelfde omstandigheden twee of meer personen gelijkaardige symptomen vertonen waarbij er een (waarschijnlijk) oorzakelijk verband bestaat met eenzelfde voedselbron.
Een opmerkelijke CVTI waarbij sprake was van een salmonellabesmetting speelde zich af in een hotel- en toerismeschool in september 2019. Er vielen toen 203 zieken als gevolg van deze uitbraak. De eieren gebruikt bij de bereiding van tartaarsaus kwamen in het vizier als oorzaak en waren bijgevolg de piste voor verder onderzoek. De tracering wees uit dat de eieren van Spaanse oorsprong waren. Het FAVV handelde snel en bracht de Spaanse autoriteiten via het RASFF-systeem (Rapid Alert System for Food and Feed) op de hoogte van de verdenking dat de Spaanse eieren de oorzaak waren van de uitbraak. De Spaanse autoriteiten inspecteerden hierop het betrokken legbedrijf en analyseerden de eieren. Deze bleken effectief besmet te zijn met Salmonella en er werd aangetoond dat de stam dezelfde was als deze die voorkwam bij de zieken. Dankzij het snel en efficiënt handelen van het agentschap konden de betrokken lidstaten de nodige maatregelen nemen.
De voedselveiligheidsbarometer – een positieve evolutie van de algemene toestand van de voedselveiligheid in België
De voedselveiligheidsbarometer is een instrument dat in 2010 werd ontwikkeld door het Wetenschappelijk Comité (SciCom) dat werd ingesteld bij FAVV. Met dit instrument wordt jaarlijks een beeld gegeven van de evolutie van de algemene toestand van de voedselveiligheid in België. De barometer is gebaseerd op een reeks indicatoren die de hele voedselketen bestrijken. Deze gaan van de preventieve aanpak (autocontrole, inspecties), tot de controle van producten (op de aanwezigheid van chemische en biologische gevaren) en de gevolgen voor de volksgezondheid (voedsel intoxicaties).
De voedselveiligheidsbarometer toont in 2019 een lichte stijging van +1,3% in vergelijking met 2018. Deze toename is vooral te danken aan een toename van het aantal gunstige inspecties met betrekking tot infrastructuur, installatie en hygiëne in de horeca, grootkeukens, groothandel en detailhandel, en een daling in de trend van het aantal besmettingen van levensmiddelen (zoals salmonella, listeria en campylobacter, een bacterie die vooral in rauwe voeding voorkomt).De conformiteit van producten blijft over het algemeen zeer hoog.
Herman Diricks, Gedelegeerd bestuurder van het FAVV: “Daar waar 2017 en 2018 bijzonder bewogen jaren waren voor het FAVV was 2019 een jaar zonder commotie, maar daarom niet minder intensief. Dankzij de dagelijkse controles, opleidingen voor bedrijven en het dynamisch en professioneel communiceren naar de consument en andere stakeholders neemt de voedselveiligheid toe.”
Het FAVV zal zich ook in 2020 ten volle blijven inzetten voor de consument, van riek tot vork, met controles in alle schakels van de voedselketen.
 |
Contactpersoon voor de pers: Hélène Bonte helene.bonte@favv.be Tel.: 0478 50 59 31 |