In de zoektocht naar duurzame diervoedergrondstoffen komen insecten de laatste tijd in het vizier van diervoederbedrijven en onderzoekers. Ook kunnen insecten een bijdrage leveren om het tekort aan productie van eiwitten in de EU, de zogenaamde protein gap, te verkleinen door lokale productie van hoogwaardige eiwitten. Insecten zijn een veelbelovende bron van eiwitten, in het bijzonder door hun eigenschap om efficiënt laagwaardige nutriënten om te zetten in hoogwaardige grondstoffen.
Tot recentelijk waren de toepassingsmogelijkheden van insecten in diervoeding echter heel beperkt. De EU-wetgeving is echter aan het evolueren om deze insecten meer te kunnen inzetten, natuurlijk zonder de veiligheid van onze diervoeders uit het oog te verliezen.
Het voeder voor insecten
Insecten gekweekt voor de productie van voedermiddelen zijn ‘landbouwhuisdieren’. Dit heeft implicaties voor het voeder van deze insecten. Dit voeder moet immers voldoen aan alle eisen voor veevoeders. Een belangrijke beperking is hierdoor het verbod op het voederen met keukenafval. Het voeder mag geen producten bevatten van de negatieve lijst van bijlage III van verordening 767/2009 (bv. verpakkingsmateriaal), noch mag het voeder voor de insecten dierlijke producten bevatten die niet toegelaten zijn voor niet-herkauwers volgens de ‘feedban’ (http://www.favv-afsca.fgov.be/dierlijkeproductie/dierenvoeding/productendierlijkeoorsprong/).
Wat met het restsubstraat van de insectenkweek?
De bevoegde Gewestelijk overheden hebben een gezamenlijke nota (PDF) opgesteld om het statuut van dit restsubstraat te verduidelijken. Dit restsubstraat zal immers naast de uitwerpselen van de insecten ook ongebruikt voeder voor de insecten en resten van de insecten zelf bevatten.
Insecten gebruiken als voedermiddel
Levende insecten zijn verboden in het voeder voor herkauwers. Andere dieren, zoals niet-herkauwende landbouwhuisdieren en gezelschapsdieren kunnen wel met levende insecten gevoederd worden.
Dode insecten en producten van dode insecten moeten eerst verwerkt worden in een (in België) door de Gewestelijke overheden erkende categorie 3-verwerker. De hieruit voortkomende gesmolten vetten kunnen gebruikt worden in diervoeder voor alle diersoorten. De eiwitmelen en gehele verwerkte insecten worden verwerkte dierlijke eiwitten (VDE) genoemd. Deze VDE kunnen in voeders voor gezelschapsdieren en sinds 7 september 2021 ook in voeders voor varkens, pluimvee, aquacultuurdieren en lokaasvoeders gebruikt worden.
Voor varkens, pluimvee, aquacultuurdieren en lokaasvoeders kunnen wel enkel VDE van de volgende insectenspecies gebruikt worden:
| Hermetia illucens (zwarte soldaatvlieg) | Musca domestica (huisvlieg) | |
| Tenebrio molitor (meeltor) | Alphitobius diaperinus (piepschuimkever) | |
| Acheta domesticus (huiskrekel) | Gryllodes sigillatus (dierentuinkrekel) | Gryllus assimilis (steppenkrekel) |
| Bombyx mori (zijderups) |
Noodzakelijke erkenningen/registraties
Zowel de kweker, de verwerker tot voedermiddelen, als de mengvoederfabrikant hebben bepaalde registraties of erkenningen nodig.
De kwekers van insecten dienen bij het FAVV een registratie aan te vragen. voor meer informatie kan activiteitenfiche ACT 366 op de pagina http://www.favv-afsca.fgov.be/erkenningen/activiteiten/fiches/ geconsulteerd worden.
Verwerkers van categorie 3-materialen dienen een erkenning aan te vragen bij de Gewestelijke overheden (OVAM, IBGE-BIM, DGARNE). Zij worden opgelijst in ‘sectie IV’ op de pagina http://www.favv-afsca.fgov.be/dierlijkebijproducten/erkendeoperatoren/. Indien deze de VDE aan mengvoederfabrikanten van aquacultuurdieren of lokvoeders wensen te leveren, dan is een bijkomende ‘feedban’-erkenning noodzakelijk van de Gewestelijke overheden. Deze erkenning kan men vinden in sectie (D) op http://www.favv-afsca.fgov.be/dierlijkeproductie/dierenvoeding/productendierlijkeoorsprong/feedban/default.asp. Deze verwerker moet bij het FAVV eveneens een registratie als fabrikant van voedermiddelen aanvragen (activiteitenfiche ACT 251 op de pagina http://www.favv-afsca.fgov.be/erkenningen/activiteiten/fiches/).
Mengvoederfabrikanten van aquacultuur- of lokvoeders moeten voor het gebruik van insecten VDE een erkenning aanvragen bij het FAVV (Activiteitenfiches nog in ontwikkeling. Erkenning kan wel al aangevraagd worden).
Verordening (EG) nr. 999/2001 die de regels vastlegt voor de preventie, de bestrijding en de uitroeiing van overdraagbare spongiforme encefalopathieën (OSE) (de geconsolideerde wetgeving raadplegen).
Verordening (EG) nr. 1069/2009 tot vaststelling van gezondheidsvoorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten en afgeleide producten (de geconsolideerde wetgeving raadplegen).
Nuttige links over het gebruik van insecten in diervoeders
- https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/151008a
- http://insectinfo.be
- http://lv.vlaanderen.be/nl/dier/paarden-ezels-bijen-honden/insecten
- http://biif.org/
- http://www.ipiff.org/
Indien u informatie zoekt voor het gebruik van insecten voor menselijke consumptie dan kan u die hier (http://www.favv-afsca.fgov.be/levensmiddelen/insecten/default.asp) vinden.