Etikettering van levensmiddelen

Op de verpakking of het etiket van levensmiddelen moeten een aantal verplichte vermeldingen staan, die de consument kunnen helpen om op een doordachte manier producten te kiezen. Deze verplichte vermeldingen voor voorverpakte levensmiddelen, zoals een ingrediëntenlijst, de allergenen, een houdbaarheidsdatum, … staan opgesomd in de Quick Start Fiche Etiket van een voorverpakt levensmiddel.

In bepaalde gevallen zijn er versoepelingen op etikettering mogelijk.

Voor niet-voorverpakte levensmiddelen, is enkel de vermelding van de allergenen verplicht.

De verplichte vermeldingen op levensmiddelen worden opgelegd door Europese wetgeving:
Verordening (EU) nr. 1169/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25/10/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten.
(Nummer CELEX - 32011R1169 - voor de geconsolideerde wetgeving)

Site van de EU: Etikettering en voeding

Behalve de verplichte vermeldingen kunnen operatoren er ook voor kiezen om op vrijwillige basis andere informatie op hun productverpakking te zetten (bijv. voedings- en gezondheidsbeweringen, …).

De FOD Economie staat in voor de uitvoering van de controles met betrekking tot de samenstelling, benaming, misleiding en economische fraude van levensmiddelen.
Zie FOD Economie: Controle van de etikettering van voedingsmiddelen

Het FAVV staat in voor de uitvoering van de controles met betrekking tot volksgezondheids- en voedselveiligheidsaspecten.

Om overbodige controles te vermijden en een vlotte samenwerking tussen beiden diensten te bevorderen werd de controlebevoegdheid m.b.t. etikettering, reclame en samenstelling van de levensmiddelen verduidelijkt in een protocol (zie de bijlage van de omzendbrief met betrekking tot de verdeling van de controles met betrekking tot de etikettering, de reclame en de samenstelling van levensmiddelen (PCCB/S3/CDP/1463259)).

De Europese Commissie ontwikkelde een interessante tool om etiketteringsvereisten per productsoort op te zoeken: het Food Labelling Information System.

Omzendbrief met betrekking tot de etikettering van een aanbevolen bewaartemperatuur (PCCB/S3/CDP/350561).

Omzendbrief met betrekking tot houdbaarheidsdata (PCCB/S3/802859).

Meer info?

FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu:

• Etiketteringsvereisten
• Wat moet en mag op de etikettering staan?
• Etikettering van de voedingswaarde
• Vragen en antwoorden over sommige bepalingen omtrent de etikettering van levensmiddelen

Specifiek voor:

• Levensmiddelen van dierlijke oorsprong:
  • Honing
  • FAQ traceerbaarheid en identificatiemerken van levensmiddelen van dierlijke oorsprong
  • Rundsvlees: Omzendbrief met betrekking tot traceerbaarheid en etikettering van rundsvlees (PCCB/S3/1460489)
• Zoetstof steviolglycosiden – Etikettering en reclame

Onder niet-voorverpakte levensmiddelen wordt verstaan:

• levensmiddelen die niet voorverpakt aan de consument te koop worden aangeboden,
• levensmiddelen die op de plaats van verkoop op verzoek van de consument worden verpakt,
• levensmiddelen die met het oog op de onmiddellijke verkoop worden voorverpakt.

Voor deze niet-voorverpakte levensmiddelen is de vermelding van de allergenen verplicht volgens de regels beschreven in het Belgische Koninklijk Besluit van 17/07/2014 tot vaststelling van de bepalingen inzake de mededeling van bepaalde stoffen en producten die allergieën of intoleranties veroorzaken voor niet-voorverpakte levensmiddelen (Nummer NUMAC - 2014024317 - voor de gecoördineerde wetgeving). De bedoeling van deze regels is ervoor te zorgen dat consumenten altijd toegang hebben tot informatie over de mogelijke aanwezigheid van allergenen in de levensmiddelen die ze kopen.

Ofschoon de vermelding van allergenen in alle gevallen verplicht blijft, laat de Europese verordening over voedselinformatie aan consumenten uitzonderingen op de etikettering toe voor:

• levensmiddelen die wel verpakt worden maar toch bedoeld zijn voor onmiddellijke verkoop;
• levensmiddelen die door kleine producenten worden verkocht en waarvan de voedingsinformatie niet moet worden vermeld.

Deze versoepelingen, voornamelijk voor kleine operatoren, betreffen “levensmiddelen die met het oog op de onmiddellijke verkoop worden voorverpakt”, “kleine hoeveelheden” en “plaatselijke detailhandel”.

De FOD volksgezondheid heeft in samenwerking met de FOD Economie en met het FAVV deze drie begrippen uit de Europese verordening over voedselinformatie aan consumenten (Verordening (EU) nr. 1169/2011) beschreven in een verklarend document. Dit verklarend document wordt aangevuld met een meer gedetailleerd 'Vragen & antwoorden' -document.

• Voedingsclaims verwijzen naar de energetische waarde van het voedingsmiddel of naar de nutriënten of andere stoffen die het bevat.
  Voorbeelden: light, rijk aan calcium, natuurlijke bron van vitamine, …
• Gezondheidsclaims verwijzen naar een effect dat het voedingsmiddel heeft op een lichaamsfunctie.
  Voorbeelden: goed voor het geheugen, bevordert de darmtransit, …

Deze claims kunnen enkel op een levensmiddel aangebracht worden als deze voldoen aan de Europese wetgeving: Verordening (EG) Nr. 1924/2006 van het Europees parlement en de Raad van 20/12/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen. (Nummer CELEX - 32006R1924 - voor de geconsolideerde wetgeving)

Omzendbrief betreffende gezondheidsclaims voor levensmiddelen (PCCB/S3/CDP/930320)

Meer info?

• EU: Voedings- en gezondheidsclaims
• FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu:
  • Wat is een bewering?
  • Toegelaten beweringen
  • FAQ “claims”
  • Richtsnoeren betreffende de flexibiliteit in de toegestane bewoording van gezondheidsclaims