Het is zeker niet verboden om voedsel te doneren, in tegendeel zelfs! Heel vaak merken bedrijven dat ze tijdens hun productieproces of bij hun verkoop te maken krijgen met voedseloverschotten. Dit voedsel wordt dikwijls vernietigd of weggegooid terwijl het soms nog perfect eetbaar is. Hoewel de strijd tegen voedselverlies en -verspilling niet tot de kerntaken van het FAVV behoort, zetten we er ons maar al te graag voor in. Het FAVV ondersteunt initiatieven die de strijd tegen voedseloverschotten aangaan omdat we ervan overtuigd zijn dat iedereen baat heeft bij minder voedselverspilling. Er is alleen een belangrijke voorwaarde: de voedselveiligheid moet gegarandeerd zijn!
Voor het FAVV is het duidelijk dat iedereen recht heeft op veilige voeding. Niet alleen de consument, maar ook mensen die genieten van voedseldonaties, moeten er zeker van kunnen zijn dat de producten die op hun bord terechtkomen in alle veiligheid kunnen worden opgegeten! Het FAVV kan hier uiteraard enkel over waken indien de bedrijven en organisaties die werken met voeding gekend zijn bij het Agentschap.
Naast deze controle-opdracht is het FAVV zeer actief in het sensibiliseren en opleiden van de bedrijven. Ieder jaar organiseren we, via onze voorlichtingscel, tal van opleidings-, informatie- of sensibiliseringssessies voor verschillende doelgroepen, waaronder bedrijven die zich inzetten voor voedseldonatie. De meeste opleidingen zijn trouwens helemaal op maat gemaakt van de organisatie. Meer informatie over de toekomstige opleidingen en hoe je onze begeleiders kan contacteren vind je hier.
Ik wil graag aan voedseldonatie doen, hoe begin ik hiermee?
Het is niet de bedoeling dat de wetgeving liefdadigheidsinstellingen in de weg staat, maar er zijn enkele belangrijke spelregels. Deze zijn nodig om de voeding die je wegschenkt veilig te houden, zeker wanneer de voeding terecht komt bij kwetsbare doelgroepen zoals kinderen, ouderen, zwangere vrouwen,…
Wanneer je beslist om voeding weg te schenken is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen activiteiten die zich in de privésfeer situeren en activiteiten die daarbuiten vallen en waarvoor je gekend moet zijn bij het FAVV.
Wat behoort tot de privésfeer?
Wanneer je thuis kookt en je hebt een portie over kan je deze wegschenken aan een andere particulier. Je schenkt deze voeding immers met de beste bedoelingen in de hoop dat je gift anderen kan helpen. Wanneer je dit maximaal 5 keer per jaar doet (voor een totale duur van 10 dagen), moet je jezelf niet registreren bij het FAVV, noch moet je beschikken over een specifieke toelating. Dit soort activiteit zal daarom niet gecontroleerd worden door het Agentschap, tenzij ingeval van een klacht.
Voor de duidelijkheid, het gaat hier niet om de maaltijd die je wekelijks bereid om je oude buurman te helpen of de extra portie pastasaus die je maakt voor je ouders, maar om het bewust wegschenken van (rest)maaltijden aan andere particulieren die niet tot jouw familie of vriendenkring behoren.
Of je de maaltijd nu zelf opeet of je schenkt een extra portie weg; wanneer je met voeding aan de slag gaat moet je altijd de hygiëneregels naleven! Werk in een propere omgeving, gebruik propere materialen, laat geen huisdieren toe in je keuken, let op de houdbaarheidsdatum van de ingrediënten en denk eraan dat je goed bijhoudt welke allergenen je bereiding kan bevatten.
We ondersteunen dit soort initiatieven graag en spelen hierin een sensibiliserende rol om bij te dragen aan een gemeenschappelijk doel: minder voedselverspilling door het wegwerken van voedseloverschotten en elkaar op een veilige manier proberen te helpen.
Wanneer moet je je activiteit registreren bij het Voedselagentschap?
Je moet bij het FAVV gekend zijn wanneer je niet enkel je eigen overschot schenkt, maar ook overschotten van bakkerijen, slagerijen, horecazaken, supermarkten, enzovoort ophaalt om ze uit te delen. Ook wanneer je bewust op regelmatige basis maaltijden gaat bereiden om deze te verdelen ben je verplicht om deze activiteit aan te geven.
Hoe moet ik mijn activiteit registreren?
Eerst en vooral is het nodig dat jij of je organisatie ingeschreven is bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Je ontvangt dan een ondernemingsnummer en vestigingseenheidsnummer dat je nodig hebt om de registratie/toelating bij het FAVV aan te vragen.
Om je te registreren bij het FAVV volstaat het om het aanvraagformulier in te vullen dat beschikbaar is op de website van het Agentschap.
Dit formulier moet je ingevuld terugsturen naar de lokale controle-eenheid van de provincie waarin de activiteit zal worden uitgeoefend. Hier vind je een overzicht van de LCE’s en de contactgegevens.
Wist je trouwens dat je vrijgesteld wordt van de jaarlijkse bijdrage aan het FAVV als je aan deze 3 voorwaarden voldoet?
- Je bent opgericht als een vzw
- Je doet uitsluitend aan menslievende acties of liefdadigheid
- Je werkt uitsluitend met vrijwilligers
Aan welke regels moet ik me houden om in alle veiligheid aan voedseldonatie te doen?
Nadat je een toelating hebt ontvangen van het FAVV kan je met je activiteiten starten. Net zoals bij alle andere bedrijven zullen we op regelmatige basis controles uitvoeren die nagaan of de voedselveiligheid van de consument gewaarborgd is.
Vooral de regels rond hygiëne zijn hierbij heel belangrijk. Deze wetgeving is grotendeels op Europees niveau bepaald en heeft als doel om ervoor te zorgen dat de voeding op een hygiënische manier wordt geproduceerd en uitgedeeld.
We begrijpen dat deze regelgeving soms erg complex is, zeker wanneer je een startende onderneming bent. Om deze wetgeving beter te begrijpen heeft het Voedselagentschap een gids uitgewerkt die je gratis kan downloaden van onze website. Via onze checklisten weet je bovendien perfect wat onze medewerkers allemaal controleren tijdens een bezoek.
Voor liefdadigheidsinstellingen verleent het FAVV een aantal versoepelingen!
Om te vermijden dat administratieve verplichtingen voedselbanken en andere liefdadigheidsinstellingen in de weg staan, stelt het FAVV zich voor deze organisaties erg flexibel op. Zo zijn er aangepaste richtlijnen opgesteld, speciaal voor voedselbanken en liefdadigheidsorganisaties, zodat zij op een veilige manier voedingsmiddelen kunnen verdelen met zo weinig mogelijk voedselverspilling.
Enkele voorbeelden:
- In bepaalde gevallen kunnen levensmiddelen waarvan de datum van minimale houdbaarheid (THT) is bereikt of overschreden nog worden verdeeld aan de consument zonder enig risico voor de volksgezondheid. Het FAVV voorziet enkele richtsnoeren om te beoordelen of liefdadigheidsinstellingen deze producten nog kunnen verdelen.
- De traceerbaarheid van producten bijhouden is noodzakelijk om in geval van een voedselincident snel actie te ondernemen. Voor liefdadigheidsinstellingen is deze traceerbaarheid versoepeld. Dit wil zeggen dat deze organisaties enkel een lijst moeten bijhouden van de partners waarvan producten afkomstig zijn. Aangezien zij rechtstreeks aan de consument bedelen hoeven ze ook geen lijst bij te houden van uitgaande producten.
- Voor liefdadigheidsinstellingen is het ook mogelijk om, onder bepaalde voorwaarden, voorverpakt voedsel waarvan de uiterste vervaldatum nog niet overschreden is, in te vriezen. De producten moeten wel voorzien zijn van een invriesdatum.
- ...
Alle versoepelingen voor voedselbanken en liefdadigheidsverenigingen zijn terug te vinden via de omzendbrief ‘Donaties van levensmiddelen’ op deze pagina.
Het FAVV treedt in dialoog met liefdadigheidsorganisaties en speelt in op hun noden
In 2019 heeft het FAVV een project opgestart onder de naam ‘grondvesten voedselveiligheid’ waarbij we geluisterd hebben naar alle spelers die betrokken zijn in voedseldonatie (niet alleen de voedselbanken en liefdadigheidsinstellingen zelf, maar ook sectoren die bedrijven vertegenwoordigen, vertegenwoordigers van consumentenorganisaties,…). Op die manier kregen we een beeld over hun moeilijkheden en de misverstanden waarmee ze op het terrein te maken krijgen.
Om alle moeilijkheden in kaart te brengen, werd er voor het project een vragenlijst opgesteld en werd vervolgens rond de tafel gezeten met alle belanghebbenden.
Tijdens het debat werd er gefocust op de hulp aan minderbedeelden en de bestrijding van voedselverspilling. Onder andere de open/gemeenschappelijke koelkasten, de etikettering van gedoneerd voedsel en het uitdelen van maaltijden door vrijwilligers kwamen ter sprake.
Comeos, Fevia, de Federatie van de Voedselbanken, de sociale kruideniers, sociale restaurants en armoedeorganisaties enerzijds en de Federale overheid en de drie Gewesten anderzijds hebben elkaar gevonden in een gezamenlijke oproep aan alle bedrijven om voedselverspilling te voorkomen. Een voorbeeld hiervan is het initiatief “de schenkingsbeurs”: https://www.schenkingsbeurs.be/
Brochure: Schenkingsbeurs
Andere documenten die jou op weg helpen om je initiatief in goede banen te leiden
- Voedseloverschotten en sociale organisaties (PDF)
- Wat betekent een houdbaarheidsdatum en wat kan ik nog doen wanneer deze datum overschreden is
- Restjes die men meegeeft op restaurant, maar dit heeft ook betrekking op het meegeven van restjes bij jullie deelnemers
We wensen jullie alvast veel succes met jullie initiatief en reiken de hand om dit in alle veiligheid voor de consument te organiseren!