Xylella fastidiosa is een bacterie die een groot aantal plantensoorten aantast. De naam “Xylella” komt doordat deze bacterie de houtvaten, die het sap vervoeren en die de plant van water voorzien, aanvalt. Dit vasculair weefsel wordt “xyleem” genoemd.
Er bestaan meerdere subsoorten van Xylella fastidiosa, waarvan elke min of meer beschikt over zijn eigen verspreidingsgebied en voorkeur heeft voor bepaalde waardplanten.
Welke planten worden geïnfecteerd?
Deze bacterie kan belangrijke schade veroorzaken in de olijven en citrusvruchtenteelt, in wijngaarden en openbare groene ruimten en stedelijke omgeving.
De bacterie die afkomstig is van het Amerikaanse continent werd ook vastgesteld bij perenbomen en druivelaars in Taiwan, bij druivelaars en amandelbomen in Iran, bij koffieplanten afkomstig uit Mexico, Costa Rica en Ecuador, op mediterrane planten en struiken in Zuid-Italië en Corsica. Op 27 september 2018 werd ze voor het eerst in België gedetecteerd.
Hoe worden planten door deze bacterie geïnfecteerd?
De verspreiding gebeurt op natuurlijke wijze door stekende en zuigende insecten die om zich te voeden de sapvervoerende vatenxyleem - van de takken en stengels aanprikken. Deze insecten kunnen dragers zijn van de bacterie als ze besmette planten aangeprikt hebben. Dwergcicaden, schuimcicaden of schuimbeestjes zijn de voornaamste vectoren. Eens een volwassen insect geïnfecteerd is kan het zijn hele leven de bacterie op planten overdragen!
Gezien Xyllela fastidiosa zich makkelijk via de vaten in de plant kan verplaatsen, is zij voornamelijk terug te vinden in de twijgen en de centrale nerven van zieke bladeren. De aanwezigheid ervan varieert sterk volgens het seizoen en de omgevingsfactoren, omdat die de hoeveelheid sap in de plant beïnvloeden.
Welke zijn de gevolgen van een besmetting door deze bacterie?
De bacterie infecteert de plantvaten en verstoort de wateropname van de bladeren waardoor de plant ernstig uitdroogt. Het ziektebeeld verschilt volgens de plantensoort, de bacteriële stam en de omgevingsfactoren. Een Xylella fastidiosa infectie uit zich over het algemeen in een herfstachtige verkleuring van de bladeren met een geelachtige verdorring van de bladrand, gevolgd door uitdroging en verschrompeling van de bladeren, uitdroging van takken met bladeren, groeivertraging en uiteindelijk volledig afsterven van de plant. Er zijn plantensoorten die na infectie door de bacterie geen duidelijk ziektebeeld vertonen en de symptomen zijn dan met het blote oog niet zichtbaar waardoor de invoer van sommige planten gevaarlijk is. Vooral wanneer de verhouding “bacterie - plantensoort - omgeving” optimaal is voor de verspreiding van Xylella fastidiosa.
Wat zijn de bestrijdingsmiddelen?
Er bestaat geen behandeling tegen Xylella fastidiosa. Europa heeft beschermende maatregelen uitgevaardigd ter bestrijding van de insleep en de verspreiding van de ziekte in Europa (Puglia in Italië werd reeds fel getroffen door de bacterie). Bij een infectie worden de besmette planten zo vlug mogelijk vernietigd. Bepaalde gevoelige planten worden verwijderd in een straal van 50 m rond de besmette plaats en er worden in een straal van 2,5 km rond de geïnfecteerde haard inspecties incl. bemonstering op planten en insecten uitgevoerd. Opsporing is dus essentieel om de teelten, de boomkwekerijen, de openbare groene ruimten en de stedelijke omgeving te beschermen. Bovendien voert de sanitaire overheid controles uit in de Europese grensinspectieposten.
Wat doet het FAVV om de verspreiding van deze bacterie te voorkomen?
Het FAVV voert controles en analyses uit bij de invoer van gevoelige planten en in boomkwekerijen en tuincentra. Het Agentschap vraagt ook aan de bevolking aandachtig te zijn en de betrokken locale controle-eenheid te verwittigen in geval van een verdenking van besmetting door de Xylella-bacterie.
- Publicatie : Xylella fastidiosa: hoe insleep voorkomen?
Bron : Naar een artikel in de Nieuwsbrief FAVV nr.66, pagina 6.